عموما در آموزش های هنری مربیان تمرکز زیادی بر فراگیری تکنیک هایی برای انتقال به هنرجویان خود دارند. از اینرو عناوینی مانند “ تمرین نقاشی برای کودکان“، ” بررسی ۱۰ آموزش مهم برای نقاشی کودکان“، ” معرفی تکنیک نقاشی کودکان و آشنایی کامل با آنها” و مشابه آنها از پر مخاطب ترین عناوین در این باره هستند.
من بر خلاف انتظار معمول، در این مقاله می خواهم با رویکردی انتقادی و متفاوت به موضوع تکنیک های نقاشی کودک بپردازم.
بسیاری از مربیان و والدین تصور می کنند که افزایش توانایی نقاشی کودکان وابسته به تنوع تکنیک های نقاشی ست که آنها فرا می گیرند. اما عموما تجربه مربیان با تجربه در کار با کودکان از موضوع دیگری حکایت دارد که در ادامه به آن خواهم پرداخت.
اگرچه کار با ابزار متفاوت مانند ماژیک، آبرنگ، پاستل، گواش، اکریلیک و مواجه شدن با تکنیک هایی مانند کولاژ، انواع چاپ های دستی، اسکراچ بورد و… در حد جلساتی محدود می تواند برای کودکان جذاب باشد، اما نکته مهم آن است که بدانید اساسا کودکان با هدف فراگیری تکنیک ها و فنون نقاشی به کلاس یا کارگاه نقاشی نمی آیند. آنها علایق، نیازها و تخیلات خود را دنبال می کنند. عموما کودکان آزادی عملی را طلب می کنند تا بتوانند آنچه را که در سر دارند بیان کنند. از اینرو اگرچه مواجه شدن با ابزار متفاوت و تکنیک ها و روش های تازه برایشان جذاب است اما اصرار مداوم مربی بر آموزش تکنیک و کار با ابزار می تواند سدی بر سر راه فعالیت آزاد، شکل گیری تخیل، لذت و امنیت ذهنی آنها محسوب شود.
_ فراگیری بسیاری از تکنیک های نقاشی نیازمند فهم مفاهیمی ست که ذهن کودک قادر به درک آنها نیست و تاکید و اصرار برای انتقال این مفاهیم باعث آزار کودک خواهد شد. مفهوم پرسپکتیو و تکنیک سایه و روشن که وابسته به آن است یکی از این موارد است.
_ ارائه آموزش ها باید با توجه به فردیت و نیاز کودکان باشد. نقاشی نیازمند انگیزه ای درونی ست. خواست های ذهنی هر کودک منطبق با بعضی ابزار و تکنیک هاست و الزاما تمامی کودکان علاقمند به انجام تمامی تکنیک ها و به کارگیری تمامی ابزارها نیستند. ضمن اینکه آموزش مستقیم تکنیک ها به مرور لذت بازی گونه نقاشی را از بین برده و آنرا مبدل به فعالیتی از جنس دروس تئوری مدارس می کند.
_ تمرکز بر تکنیک به شکلی غیر مستقیم، تاکید بر این نکته دارد که آنچه در نقاشی اهمیت دارد، شکل ظاهری اثر و ایجاد جذابیت ها و تنوع های تصویری ست. در حالی که یکی از بزرگترین موهبت های نقاشی، بیان تخیل، ترس ها و آرزوهای کودک در قالب تصویر است. _فارغ از اینکه زیبایی ظاهری داشته باشد یا نه
در ادامه با توجه به آنچه که گفته ام پیشنهاداتی کاربردی ارائه خواهم کرد که توجه به آنها می تواند تاثیر مستقیمی بر عملکرد کودکان در نقاشی بگذارد.
_ برای گروه های سنی پایین تر از ابزاری استفاده کنید که قدرت اثرگذاری بالایی بر روی سطح کاغذ دارند. ابزاری مانند قلمو و رنگ های اکریلیک، پاستل و ماژیک به دلیل ایجاد رنگ های شفاف حس بینایی را بیشتر تحریک کرده و ایجاد اشتیاق می کنند. در مقابل مداد رنگی ( مخصوصا مداد رنگی های غیر استاندارد) به دلیل کم رنگ بودن و نیاز به فشار زیاد دست، ابزار مناسبی برای کار کودکان نیست.
_ به جای آموزش مستقیم کار با ابزار، کودکان را با ابزار مواجه کنید. بگذارید خودشان روش کار با آنها را با آزمون و خطا پیدا کنند. اگر نیاز به راهنمایی شما داشتند، حتما از شما در خواست کمک می کنند. آنوقت شما می توانید متناسب با نیازشان آنها را راهنمایی کنید. در واقع در ارائه آموزش پیش از اعلام نیاز کودک افراط نکنید، چرا که باعث دلزدگی و بی میلی کودک خواهد شد.
_ به تکنیک هایی مانند کولاژ، چاپ و… به عنوان چاشنی نگاه کنید. بخش بزرگی از تاریخ نقاشی جهان محصول ارتباط هنرمند با قلم و قلمو است. این تجربه مشترک بسیاری از مربیان است که تکنیک های دیگر علیرغم تمام جذابیت هایشان در مقایسه با ابزاری مانند قلم و قلمو که رابطه مستقیم ذهن و دست و نقاشی را شکل می دهند با اقبال کمتری از سوی کودوان مواجه می شوند.
_ به یاد داشته باشید که همواره تکنیک اشاره بر مهارت دارد. در حالی که دلیل اصلی حضور کودکان در کارگاه نقاشی نه افزایش مهارت که پرورش تخیل و خلاقیت شان است. تمرکز زیاد بر موضوع تکنیک حتی اگر از سمت کودکان پذیرفته شود، مسیر آنها را از جریان کشف خلاقانه ذهن به سمت مهارت اندوزی منحرف می کند.
شاید در ذهنتان این سوال بوجود آمده باشد که راه های پرورش تخیل و خلاقیت چیست؟
اگر چه این مطلب موضوعِ این مقاله نیست، اما در ادامه به اختصار به برخی از راه های پرورش تخیل و خلاقیت اشاره می کنم.
* برای دسترسی به مطالب بیشتر در این خصوص مقاله تقویت خلاقیت در کودکان را مطالعه کنید.
هدف از آموزش نقاشی کودک، پرورش و وسعت بخشیدن به توانایی های ذهنی کودکان و فراهم کردن بستر مناسبی برای رشد خلاق آنان است. تمرکز و تلاش بر انتقال تکنیک های متنوع به آنان در بسیاری مواقع می تواند مانعی بر سر راه این اهداف باشد.
شاید بهتر باشد به جای معرفی تکنیک های نقاشی کودک و آشنایی کامل با آنها، در پی تکنیک هایی برای پرورش تخیل و خلاقیت کودکان باشیم. چرا که تخیل پرورش یافته و ذهن خلاق به آسانی می تواند تکنیک های متفاوتی را جذب کند و وابسته به نیاز خود آنها را به بهترین و خلاقانه ترین شکل به کار گیرد.
شهر نقاشی در کلاس نقاشی حضوری و کلاس نقاشی آنلاین با آزاد گذاشتن کودکان در کار با ابزار متنوع و با استفاده از مکمل های آموزشی تلاش بر تحریک تخیل وخلاقیت کودکان دارد. در شهر نقاشی تکنیک ها متناسب با علایق و ظرفیت های فردی هر کدام از کودکان ارائه می شوند. اینگونه هر کودک تکنیک مورد نیاز خود را نه بنابر خواست مربی که بر اسای ذائقه و سلیقه فردی خود استفاده می کند.
در ادامه پیشنهاد می شود مقاله فواید نقاشی برای کودکان نیزمطالعه فرمایید.
رشت. بلوار دیلمان
013-۳۳۷۲۵۹۶۰
